ប្រវត្តិ!

ព្រះរាជជីវប្រវត្ដិសង្ខេប-ព្រះបាទនរោត្តមសីហនុវរ្ម័រ
ព្រះរាជជីវប្រវត្ដិសង្ខេប-ព្រះបាទនរោត្តមសីហនុវរ្ម័រព្រះរាជជីវប្រវត្ដិសង្ខេប-ព្រះបាទនរោត្តមសីហនុវរ្ម័រព្រះបាទនរោត្តមសីហនុវរ្ម័ន ទ្រង់ប្រសូត្រនៅភ្នំពេញនាថ្ងៃទី៣១ តុលា ១៩២២នៃគ,ស។ព្រះរាជបិតាទ្រង់ព្រះនាមនរោត្ដមសុរាម្រិត ព្រះរាជមាតាទ្រង់ព្រះនាម ស៊ីសុវត្ថិមុនិវង្សកុសុមៈនារីរតន៍។តាំងពីក្នុងវ័យជាព្រះរាជកុមារ ព្រះបាទនរោមសីហនុវរ្ម័យ ទ្រង់មានព្រះទ័យស្រឡាញ់ការសិក្សាណាស់។លុះព្រះអង្គទ្រង់បានបញ្ចប់ការសិកសានៅក្នងប្រទសរួចមក ព្រះអង្គក៏ទ្រង់យឆងទៅបន្ដការសិក្សានៅវទ្យាល័យ សាសឺលូឡូបានាក្រុងព្រៃនគរបន្ថែមទៀត។ការឡើងគ្រងរាជ្យ និព្រឹត្ដិការណ៏ក្នុងប្រទេសខែមេសា ១៩៤១ នៃគ,ស ព្រះបាទសម្ដេចព្រះស៊ីសុវត្ថិមុនីវង្សដែលត្រូវជាព្រះអយ្យកោព្រះបាទនរោត្ដមសីហនុវរ្ម័នទ្រង់ចូលទីវង្គត។​ពេលនោះមកក្រុមប្រឹក្សារាជសម្បត្ដិបានព្រមព្រៀងគ្នា​ទៅសុំយាងព្រះបាទនរោត្ដមសីហនុវរ្ម៏នដែលកំពុងបំពេញការសិក្សារនៅក្រុងព្រៃនគរនៅអោយមកសោយរាជសម្បត្ដិ។ព្រះបាទនរោត្ដមសីហនុវរ្ម័ន ទ្រង់បានទទួលរាជាភិសេកជាព្រះមហាក្សត្រ នៅថ្ងៃទី ២៣ មេសា ១៩៤១ ។​ប៉ុន្ដែជាអកុសលក្នុងពេលដែលព្រះអង្គទ្រង់ឡើងគ្រងរាជ្យសម្បត្ដិនោះ ប្រទេសកម្ពុជាស្ថិតនៅក្នុងកណ្ដាប់ដៃបារាំង ហើយម្យ៉ាងទៀត ពិភពលោកកំពុងទទួលរងនុវសង្គ្រាមដ៏ធំ គឺសង្គ្រាមលោកលើកទី២(១៩៣៩-១៩៤៥)។សង្គ្រាមលោកលើកទី២នេះ បានផ្ទុះឡើងស្ទើរពាសពេញសកលលោកដែលបង្ករឡើងដោយមហាអំនាចពីរក្រុម។ ក្រុមទី១មានបារាំង អង់គ្លេស និង​ងាមេរិច។​ក្រុមទី២ មានអាឡឺម៉ង់ អ៊ីតាលី និង​ជប៉ុន។ ចាប់តាំងពីឆ្នាំ ១៩៤១ កងទ័ពជប៉ុនបានធ្វើការរាតត្បាតស្ទើរពាសពេញតំបន់អាស៊ី ហើយបានយល់ព្រមអោយសៀម រឹបអូសពីខ្មែរនូវខេត្ដបាត់ដំបង សៀមរាបមួយភាគកំពង់ធំមួយភាគនិងស្ទឹងត្រែងមួយភាគ។លុះដល់ខែមីនា១៩៤៥ កងទ័ពជប៉ុនបានចូលមកដកអំនាចពីបារាំងក្នុងតំបន់ឥណ្ឌូចិនទាំងមូល។ នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាកងទ័ពជប៉ុនបានក្ដាប់អំណាចជំនួសបារាំង​ហើយប្រកាសថា​រាជាណាចក្រកម្ពុជា​ជារដ្ឋឯករាជ្យ។ ប៉ុន្ដែសេចក្ដីប្រកាសនេះពុំមានលិខិតស្នាមអ្វីជាផ្លូវការទេ។សៀមប្រគល់ទឹកដីមកអោយខ្មែរ-ការបាត់ប់ទឹកដីកម្ពុជាក្រោមសង្គ្រាមលោកលើកទី២បានបញ្ចប់នៅចុងឆ្នាំ១៩៤៥ ដោយបក្សពួកជប៉ុនត្រូវទទួលបរាជ័យ ។ ដូចនេះកងទ័ពជប៉ុនត្រូវដកថយទៅប្រេសខ្លួនវិញ។បន្ទាប់ពីកងទ័ពជប៉ុនដកចេញពីកម្ពជា​កងទ័ពបារាំងក៏ចូលមកដល់ភ្លាម។នៅខែធ្នូ ១៩៤៦ សៀមបានយល់ព្រមប្រគល់ទឹកដីខ្មែរដែលសៀមបានរឹបអូសយក្នុងសម័យសង្គ្រាមលោកលើកទី២នេះមកអោយខ្មែរវិញ។ប៉ុន្ដែជាអកុសល បារាំងបានភ្ជាប់ទឺកដីកម្ពុជាក្រោមទោនឹងប្រទេសវៀតណាម ក្នុងខែ ឧសភា១៩៤៩។ ដោយប្រទេសកម្ពូជា ស្ថិតនៅក្នុងកណ្ដាប់ដៃបារាំងដូចនេះ ព្រះបាទនរោត្ដមសីហនុវរ្ម័ន ព្រះអង្គពុំទាន់មានលទ្ឋភាព គ្រប់គ្រាន់ ដើម្បីរៀបចំប្រទេសនៅឡើយទេ។ ប៉ុន្ដែក្នុងឆ្នាំ១៩៤៧ ព្រះអង្គទ្រង់ប្រទានដល់ប្រជារាស្រ្ដរបស់ព្រះអង្គនូវរបបគ្រប់គ្រង់ថ្មីមួយបែបលទ្ឋិប្រជាធិបតេយ្យដែលមានរដ្ឋធម្មនុញ្ញជាមូលដ្ឋាន។ចប់ហើយ
Posted by ប៊ុនតា-ស៊ីថា (Bunta-Sitha) at 7:54 AM 0 comments
Friday, March 20, 2009

ប្រវត្ដិ & ស្ថានភាពផ្សេងៗ
៣-ប្រទេសជប៉ុនទទួលចុះចាញ់សង្រ្គាមលោកលើកទី២ នៅថ្ងៃ ២ កញ្ញា ១៩៤៥។៤-សង្រ្គាមលោកលើកទី២កើតឡើងអស់ពេល៦ឆ្នាំ ចាប់ពីឆ្នាំ១៩៣៩ដល់ឆ្នាំ១៩៤៥។៥-ព្រះបាទសម្ដេចនរោត្ដមសីហនុប្រសូតនៅថ្ងៃ ៣១ តុលា ១៩២២។៦-ព្រះអង្គចូលសិក្សានៅសាលាបឋមសិក្សាប្រង់ស្វ័របូឌូវាំងពីឆ្នាំ ១៩៣០-១៩៤០។៧-ព្រះអង្គឡើងសោយរាជ្យមានព្រះជន្ម ១៩ ឆ្នាំ។៨-សម្ដេចនរោត្តមសីហនុប្រទានរដ្ធធម្មនុញ្ញលើកទី១នៅថ្ងៃ៦ ឧសភា ១៩៤៧។៩-សម្ដេចនរោត្តមសីហនុប្រកាសរំសាយសភានៅថ្ងៃ ១៨ កញ្ញា ១៩៤៩។១០-សម្ដេចនរោត្ដមសីហនុជាព្រះប្រមុខរដ្ធបណ្ដោះអាសន្ននៅថ្ងៃ ៣ មិនា ១៩៥០។១១-នៅថ្ងៃ ២៤ មិនា ១៩៥៥ សម្ដេចនរោត្ដសីហនុបានបង្កើតអង្គការ សង្គមរាស្រ្ដនិយម។១២-នៅថ្ងៃ១៤មិងុនា១៩៦០សភាជាតិបានជ្រើសតាំងសម្ដេចនរោត្តមសីហនុជាព្រះប្រមុខរដ្ធ។១៣-រដ្ធប្រហារលន់នល់ទំលាក់សម្ដេចនរោមសីហនុនៅថ្ងៃ ១៨ មិន ១៩៧០។១៤-ក្រោយរដ្ធប្រហារលន់នល់បានបង្កើតរបប សាធារណរដ្ធខ្មែរ។១៥-សម្ដេចនរោត្ដមសីហនុបង្កើតចលនាតស៊ូ រណសិរ្សរួបរួមកម្ពុជានៅថ្ងៃ ២៣ មិនា ១៩៧០។១-ប្រទេសកម្ពុជាបានបោះឆ្នោតសផអម្មនុញ្ញ ចាប់តាំងពីថ្ងៃទី ២៣ ដល់ថ្ងៃទី២៤ ឧសភា ១៩៩៣។២-ការបោះឆ្នោតនេះ រៀបចំនិងត្រួតពិនិត្យដោយអង្គការសហប្រជាជាតិ។៣-រដ្ធធម្មនុញ្ញថ្មីនេះ ត្រូវបានអនុម័តនៅថ្ងៃទី ២១ កញ្ញា ១៩៩៣ ហើយបានប្រកាសឲ្យប្រើនៅថ្ងៃទី ២៤ កញ្ញា១៩៩៣ ដោយព្រះមហាក្សត្រ ព្រះបាទ នរោត្តម សហនុ។៤-មុនឆ្នាំ ១៩៩៣ ប្រទេសកម្ពុជាធ្លាប់មានរដ្ធអម្មនុញ្ញ ៤ រូចមកហើយគឺ:-រដ្ធធម្មនុញ្ញឆ្នាំ ១៩៤៧ នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាំ។​​​​-រដ្ធធម្មនុញ្ញឆ្នាំ ១៩៧២ នៃសាធារណរណរដ្ធខ្មែរ។​​​​-រដ្ធធម្មនុញ្ញឆ្នាំ ១៩៧៦ នៃកម្ពុជាំប្រជាធិមតេយ្យ។​​​​-រដ្ធធម្មនុញ្ញឆ្នាំ ១៩៤៧ នៃសាធាំរណរដ្ធ ប្រជាមានិតកម្ពុជា។៥-ប្រមុខរដ្ធមុនៗរួមមាន:-ក្នុងរបបសង្គមរាស្រ្ដនិយ :ព្រះបាទសម្ដេចព្រះ នរោត្តម សីហនុ។​​-ក្នុងរបបសាធារណរដ្ធខ្មែរ :លោកសេនាប្រមខ លន់ នល់។​​-ក្នុងរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ:លោក ខៀវ សំផន។​​-ក្នុងរបបសាធារណរដ្ធប្រជាមានិតកម្ពុជា : លោក ហេង សំរិន។៦-រដ្ធសភាជ្រើសតាំងពីឆ្នាំ ១៩៩៣ ហើយផុតអណត្ដិនៅឆ្នាំ១៩៩៨។7-ច្បាប់សំខាន់ៗដែលរដ្ធសភាបានអនុម័តកន្លងមករួមមាន :​​​-ច្បាប់ប្រើប្រាស់ចវិកាជាតិ​​​-ច្បាប់ផែនការរដ្ធ​​​-ច្បាប់ឲ្យរដ្ធខ្ចីប្រាក់បរទេស​​​-ច្បាប់សន្យាផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុ​​​-ច្បាប់បង្កើតពន្ធដារ​​​-ច្បាប់វិនិយោគទុន​​​-ច្បាប់សោធនិវត្ស មន្រ្ដីរាជការ និង​​​-ច្បាប់ការងារ។៨-រាជរដ្ធាភិបាលកានិអំនាចនីតិប្រតិបត្ដិ។អំនាចនេះគឺជាអំនាចអនុម័តច្បាប់ និងអំនាចដឹកនាំប្រទេស។៩-ក្នុងរដ្ធធម្មនុញ្ញ អំនាចតុលាការ បានចែងក្នុងមាត្រា ១០៩ ហើយជាអំនាចឯករាជ្យ។១០-អំនាចតុលាការ ធានារក្សាអនាគតិ និង ការពារសិទ្ធិ សេរីភាព ដល់ប្រជាពលរដ្ធ។១១-ព្រះមហាក្សត្រដែលយាងទៅតាំងរាជធានីនៅអង្គរ គឺព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ២ ក្នុង គ,ស ៨០២។១២-ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី២ ជាក្សត្រស្ថាបនិកអង្គរ។ហើយព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧ ជាអង្គក្សត្រខ្មែរ ដ៏ល្បីល្បាញនាសម័យអង្គរ។១៣-ព្រះអង្គសូរទ្រង់ឡើងសោយរាជ្យ នៅឆ្នាំ ១៦៥៨ ដោយមានព្រះនាមថា “បទុមរាជា”​។ទ្រង់ចូលទីវង្គត ដោយសារព្រះមហេសីព្រះបាទអង្គច័ន្ទ បំបះបំបោរពួកចាមនៅត្បូងឃ្មុំ ឲ្យធ្វើគតព្រះអង្គក្នុងឆ្នាំ១៦៧២។១៤-មហេសីព្រះបាទច័ន្ទជាជនជាតិចាម។១៥-ព្រះបាទអង្គអឹមទី២ ជាបុត្រព្រះបាទអង្គនន់ទី២។១៦-សៀមកាន់កាប់ខេត្តបាត់ដំបង និងសៀមរាប​ក្នុងរាជ្យព្រះបាទអង្គអេង ដោយមូលហេតុថានៅពេលឡើងសោយរាជ្យ ព្រះអង្គអេងទើបតែមានព្រះជន្មាយុ ៦ ព្រះវស្សា។១៧-ប្រទេសខ្មែរស្ថិតនៅក្ោមអាណាព្យាបាលយួន ក្នុងរាជ្យក្សត្រីអង្គមី (១៨៣៤-១៨៤២)។១៨-ក្នុងការបំបាត់ពូជសាសន៏ខ្មែរ យួនបានអនុវត្ដនយោបាយប្រើអំណាចដ៏ឃោឃៅមកលើខ្មែរដូចតទៅ:-បង្ខំឲ្យមន្រ្ដីរាជការស្លៀកពាក់តាមរបៀមយួន។​​​​-ឈ្មោះខេត្ដ ស្រុកខ្លះ ត្រូវផ្លាស់ឈ្មោះជាភាសាយួន។​​​-ក្នុងកិច្ចរដ្ធ ត្រូវប្រើភាសាយួន។​​​-យួនបញ្ជាឲ្យកំទេចព្រះពុទ្ធរូប -កំទេចចេតិយ-កាប់ដើមពោធិចោល។១-អង្គការសហប្រជាជាតិបង្កើតនៅឆ្នាំ១៩៤៤ក្នុងគោលបំណង :-ធានាទ្រទ្រង់សន្ដិភាពពិភពលោក-ការពារសិទ្ធិមនុស្ស-ធ្វើអោយមានយុត្ដិធម៏ និង វឌ្ឍនភាព នៅគ្រប់ប្រទេសជាសមាជិក។២-លោកអគ្គលេខាធិការអង្គការសហប្រជាជាតិ ដែលមកដោះស្រាយជំលោះនៅនៅកម្ពុជា ឈ្មោះលោក ” កូហ្វ៊ិអាណន់ “។៣-ប្រទេសកម្ពុជាមានព្រំប្រទល់ជាប់ :-ខាងជើងជាប់នឹងប្រទេសថៃ និងប្រទេសឡាវ។-ខាងត្បូង និងខាងកើតជាប់ នឹងប្រទេសវៀតណាម។-ខាងលិចឈៀងខាងត្បូង(និរតី)ជាប់នឹងឈូងសមុទ្រ។-ប្រទេសកម្ពុជាមានផ្ទៃដី ១៨១.០៣៥ គីឡូម៉ែត្រការេ។-៤-សង្រ្គាមលោកលើកទី២កើតឡើងអស់ពេល៦ឆ្នាំ ចាប់ពីឆ្នាំ១៩៣៩ដល់ឆ្នាំ១៩៤៥។៥-ព្រះបាទសម្ដេចនរោត្ដមសីហនុប្រសូតនៅថ្ងៃ ៣១ តុលា ១៩២២។៦-ព្រះអង្គចូលសិក្សានៅសាលាបឋមសិក្សាប្រង់ស្វ័របូឌូវាំងពីឆ្នាំ ១៩៣០-១៩៤០។៧-ព្រះអង្គឡើងសោយរាជ្យមានព្រះជន្ម ១៩ ឆ្នាំ។៨-សម្ដេចនរោត្តមសីហនុប្រទានរដ្ធធម្មនុញ្ញលើកទី១នៅថ្ងៃ៦ ឧសភា ១៩៤៧។៩-សម្ដេចនរោត្តមសីហនុប្រកាសរំសាយសភានៅថ្ងៃ ១៨ កញ្ញា ១៩៤៩។១០-សម្ដេចនរោត្ដមសីហនុជាព្រះប្រមុខរដ្ធបណ្ដោះអាសន្ននៅថ្ងៃ ៣ មិនា ១៩៥០។១១-នៅថ្ងៃ ២៤ មិនា ១៩៥៥ សម្ដេចនរោត្ដសីហនុបានបង្កើតអង្គការ សង្គមរាស្រ្ដនិយម។១២-នៅថ្ងៃ១៤មិងុនា១៩៦០សភាជាតិបានជ្រើសតាំងសម្ដេចនរោត្តមសីហនុជាព្រះប្រមុខរដ្ធ។១៣-រដ្ធប្រហារលន់នល់ទំលាក់សម្ដេចនរោមសីហនុនៅថ្ងៃ ១៨ មិន ១៩៧០។១៤-ក្រោយរដ្ធប្រហារលន់នល់បានបង្កើតរបប សាធារណរដ្ធខ្មែរ។១៥-សម្ដេចនរោត្ដមសីហនុបង្កើតចលនាតស៊ូ រណសិរ្សរួបរួមកម្ពុជានៅថ្ងៃ ២៣ មិនា១៩៧០។ប្រវត្តិខ្មែរស-វទី1-6: នគរហ្វូណន ស្ថិតនៅតំបន់ទន្លេមេគង្គក្រោម។ស-វទី6-7: នគរចេនឡា ស្ថិតនៅពាក់កណ្តាលនៃតំបន់ទន្លេមេគង្គអនុវត្តន៍គោលនយោបាသ?ធារាសាស្រ្ត។ឆ្នាំ802-850: ការរួមបញ្ចូលគ្នា (រវាងនគរហ្វូណន និងនគរចេនឡា) ដើម្បីកកើត រាជាណាចក្រសម័យអង្គរ។ស-វទី12-13: អារ្យធម៌សម័យអង្គរថ្កុំថ្កើងបំផុត។រាជាណាចក្រខ្មែរ បានគ្របដណ្តប់ ប៉ែកអាគ្នេយ៍ ទាំងនៅភាគខាងត្ប្ូង និងភាគខាងជើង ដោយព្រះបាទជ័យវរន្ម័ទី7 ”ស្តេចមានជំងឺឃ្លង់” ។ស-វទី14-18: ប្រទេសសៀម និងប្រទេសវៀតណាម បានជ្រៀតជ្រែក ចូលក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ដោយសារមានជំលោះផ្ទៃក្នុង ក្នុងការដណ្តើម រាជ្យអំណាច រវាងរាជវង្សានុវង្សនគរខ្មែរ ដែលជាឱកាសសំរាប់ប្រទេសជិតខាង(ប្រទេសសៀម និងប្រទេសវៀតណាម) ក្នុងការវាយដណ្តើមយកទឹកដីនគរខ្មែរ។ឆ្នាំ1860: ព្រះបាទនរោត្តម បានឡើងគ្រងរាជ្យសម្បត្តិ។ឆ្នាំ1863:ព្រះបាក?នរោត្តម បានទទួលប្រទេសបារាំងជាប្រទេស អាណាព្យាបាលរបស់ខ្លួន។ឆ្នាំ1941: សម្តេចព្រះបាទនរោត្តមសីហនុ ជាចៅទួតរបស់ព្រះបាទ នរោត្តម។ទ្រង់បានជ្រើសតាំងអោយឡើងគ្រងរាជ្យសម្បត្តិ ជាព្រះមហាក្សត្រដោយក្រុមប្រឹក្សារាជសមុ្បត្តិ។ឆ្នាំ1953: ថ្ងៃទី09 វិច្ឆិកា ប្រទេសកម្ពុជា បានទទួលឯករាជ្យពីប្រទេសបារាំង។ឆ្នាំ1960: ក្រោយមក ព្រះអង្គបានដាក់រាជ្យ (ឈប់គ្រងរាជ្យសម្បត្តិ) ព្រះបាទនរោត្តសីហនុ ទ្រង់បានឡើងធ្វើជាព្រះប្រមុខរដៀ?ឋ។ឆ្នាំ1963: លោកសាឡុត ស(ប៉ុលពតនាសម័យកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ) និងលោកស៊ុន សេន បានបង្កើតក្រុមឧទ្ទាមទ័ពព្រៃ ប្រឆាំងនឹងរដ្ឋាភិបាល។ឆ្នាំ1965: ផ្តាច់ចំណងមិត្តភាព នៃទំនាក់ទំនងការទូត រវាងសហរដ្ឋអាមេរិក និងប្រទេសកម្ពុជា។ ប្រទេសទាំងពីរបានបង្កើតចំណងមិត្ត ភាពនេះឡើងវិញ នៅឆ្នាំ1969។ឆ្នាំ1966: ការបង្កើតចលនា២ ដែលប្រឆាំងនឹងរដ្ឋាភិបាល ក្នុងនោះរួមមាន៖ ចលនាទ័ពខ្មែរសេរី ឬ (Free Khmer) ចលនានេះ ត្រូវបានឧបត្ថម្ភនិងគាំទ្រ ដោយប្រទេសថៃ និងសហរដ្ឋអាមេរិក។ រីឯខ្មែរ”ក្រហម” វិញ ត្រូវបានឧបត្ថម្ភ និងគាំទ្រដោយប្រទេសចិនកុំម្មុយនីស្ត។ឆ្នាំ1967: លោកខៀវ សំផន និងលោកហូយន់ បានបង្កើតចលនាក្រុមឧទ្ទាមទ័ពព្រៃ ប្រឆាំងរដ្ឋាភិបាលទៀត។ឆ្នាំ1970: ថ្ងៃ18 មិនា ជាថ្ងៃដែលលោកលន់ ណុល ធ្វើរដ្ឋប្រហារទំលាក់ សម្តេចព្រះនរោត្តសីហនុចេញពីអំណាចជាហេតុធ្វើអោយមានការប្រយុទ្ធគ្នា នៅភូមិភាគឥណ្ឌូចិនទាំងមូល រវាងកងទ័ពថ្មើរជើងសហរដ្ឋអាមេរិក-វៀតណាម នៅក្នងសង្រ្គាមស៊ីវិលនេះ។ឆ្នាំ1970: ថ្ងៃ04 ឧសភា សម្េតចព្រះនរោត្តមសីហនុ បានបង្កើតរាជរដ្ឋាភិបាលរួបរួមជាតិ ឬសហភាពកម្ពុជា។ឆ្នាំ1975: ថ្ងៃ17 មេសា ជាថ្ងៃជ័យជំនះរបស់ខ្មែរក្រហមដែលដឹកនាំដោយប៉ុលពត។ ដោយបង្កើត?របបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យខ្មែរ។ប៉ុលពត បានទំលាក់ លោកលន់ ណុល ចេញពីអំណាច និងបានដណ្តើមកាន់កាប់យកទីក្រុងភ្នំពេញ ដោយជំលៀសប្រជាជនទាំងអស់ ចេញពីទីក្រុងភ្នំពេញ។ឆ្នាំ1976: របបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យខ្មែរនោះ បានបង្កើតឡើងដោយលោកខៀវ សំផន។ ប៉ុល ពត ជាអ្នកកាន់របបផ្តាច់ការនិង ជាអគ្គលេខាធិការជាន់ខ្ពស់របស់បក្សកុម្មុយនីស្ត។ រួមទាំងមានគ្រូបង្វឹកដ៍ចំណានពីចិនកុម្មុយនីស្ត ដែលនៅពីក្រោយខ្នងផងដែរ។ បៀ?រជាជនជិត២លាននាក់ ត្រូវបានសំលាប់យ៉ាងរង្គាល នៅក្នុងរបបខ្មែរក្រហម កាន់អំណាចនោះ(ប្រជាជនដែលនិរទ្ទេសខ្លួន ក៍មានចំនួនច្រើនលើសលប់ដែរ ក្រុមគ្រួសារនៃសមាជិកជំនាន់មុនៗ ត្រូវទទួលរងនូវការបង្ខិតបង្ខំ ការសង្កត់សង្កិន ទាំងកំលាំង កាយ ចិត្ត ជំនឿសាសនា និងការបង្ខំអោយរស់នៅជាសមូហភាពនិយម ក្នុងជីវិតប្រចំាថ្ងៃ)។ឆ្នាំ1979: ថ្ងៃ07 មករា ជាថ្ងៃរំដោះទីក្រុងភ្នំពេញ អោយរួចផុតពីរបប (កម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ) ដោយកងទ័ពវៀតណាម ហើយក៏ជាថ្ងៃ ដែលបង្កើតធម្មនុញ្ញនៃ របបសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតកម្ពុជា(គ្រប់គ្រងរដ្ឋាភិបាលដោយលោកហេង សំរិន)។ថ្ងៃ18 កុម្ភ: ជាថ្ងៃសន្ធិសញ្ញាជាមិត្តភាព និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ រវាងប្រទេសកម្ពុជា និងប្រទេសវៀត ណាម ដែលមានវត្តមានជាផ្លូវការណ៍ លើទឹកដីកម្ពុជា។ឆ្នាំ1983: ចាប់ពីថ្ងៃចុះសន្ធិសញ្ញានោះរួចមក ចំនួនប្រជាជនវៀតណាម បានចូលមករស់នៅលើទឹកដីកម្ពុជា មានចំនួនកាន់តែច្រើនឡើងៗ តាមការប៉ាន់ប្រមាណជាមធ្យម ប្រហែលជាមាន ចំនួន500.000 នាក់។ឆ្នាំ1988: ទីក្រុងហាណូយ បានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍ ប្រកាសអោយដកកងទ័ពវៀតណាមដែលមានវត្តមាន លើទឹកដីកម្ពុជាអោយអស់។មេរៀនបន្ដ១)-ព្រះបាទអង្គសូ ជាព្រះរាជ្យបុត្ររបស់ព្រះឧទ័យ ឡើយគ្រងរាជសម្បត្ដិក្នុងឆ្នាំ១៦៥៨គឺ ក្រោយពេលដែលទ័ពយួនចាប់ព្រះបាទរាមាធិបតីច៍ន្ទយកទៅស្រុកយួនបាត់។២)-ព្រះអង្គសូរចូលទីវង្គតដោយសារមហេសីព្រះរាមាធិបតីច័ន្ទ នាំចាមនៅត្បូងឃ្មុំទៅធ្វើគតព្រះអង្គក្នុងឆ្នាំ១៦៧២។៣)-ព្រះបាទជ័យជេដ្ឋាទី៣ ជាបុត្ររបស់ព្រះបាទរាមាធិបតីច័ន្ទ សោយរាជ្យបាន៦ខែទ្រង់សុគតដោយសារមហេសីព្រះបាទអង្គសូរនាំចាមមកធ្វើគតសងសឹកវិញ។៤)-ព្រះមហាក្សត្រ ដែលបានកំចាត់ព្រះអង្គនន់ទី២ និងទ័ពយួន គឺព្រះបាទជ័យជេដ្ឋាទី៤។៥)-គុណសម្បត្ដិរបស់ព្រះបាទជ័យជេដ្ឋាទី៤រួមមាន-អង់អាំចក្លាហាន កំចាត់យួនអស់ពីដីខ្មែរ-មានព្រះទ័យបង្រួបបង្រួមព្រះញាតិវង្ស-មិននិយមយករាជបល្លង្កជាធំ-ការពាំរទឹកដីខ្មែរបានល្អ។៦)-ព្រះបាទធម្មរាជាទី២ ជាព្រះរាជបុត្ររបស់ព្រះបាទជ័យជេដ្ឋាទី៤ឡើងគ្រងរាជ្យលើកទី១ក្នុងឆ្នាំ១៧០៦។៧)-ក្នុងរាជ្យលើកទី១របស់ព្រះអង្គ ព្រះបាទអង្គអឹមទី២ បានតាំងព្រះអង្គជាមេដឹកនាំបះបោរនៃពួកលាវ បានទៅកេណ្ឌពួកលាវ និងយួនជាច្រើនពាន់នាក់មកឡោមព័ទ្ធក្រុងឧដុង្គដណ្ដើមរាជ្យពីព្រះបាទធម្មរាជទី២។៨)-ព្រះបាទធម្មរាជាទី២ ទ្រង់ភៀស.